Για τη λήψη του τεστ-Παπ είναι απαραίτητο η ασθενής να τοποθετηθεί στη γυναικολογική καρέκλα, η οποία μπορεί να είναι μηχανική ή ηλεκτρική (το ηλεκτροκίνητο κρεβάτι πλεονεκτεί γιατί η ασθενής τοποθετείται ευκολότερα σε μία άνετη για αυτήν θέση). Στη συνέχεια εισάγει στον κόλπο κολποδιαστολέα κατάλληλου μεγέθους, ώστε να απομακρυνθούν μεταξύ τους τα τοιχώματα του κόλπου και να ελέγξει απευθείας τον κόλπο και τον τράχηλο. Με τη βοήθεια κατάλληλης σπάτουλας συλλέγονται κύτταρα από την εξωτερική επιφάνεια του τραχήλου και τον οπίσθιο θόλο του κόλπου, ενώ με ειδικό βουρτσάκι συλλέγονται κύτταρα και από τον ενδοτράχηλο. Τα κύτταρα τα οποία συλλέγονται τοποθετούνται είτε σε γυάλινο πλακίδιο είτε σε μπουκαλάκι με ειδικό διάλυμα (Thin Prep®). Η εξέταση είναι υπό φυσιολογικές συνθήκες γρήγορη και ανώδυνη.

Το πλακίδιο ή το Thin Prep αποστέλλονται στον Κυτταρολόγο, ο οποίος τα εξετάζει στο μικροσκόπιο για την ανίχνευση αλλοιώσεων στα κύτταρα. Οι αλλοιώσεις αυτές είναι αποτέλεσμα της μόλυνσης από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV), θεωρούνται προκαρκινικές και αποτελούν και το βασικό λόγο ύπαρξης του τεστ-Παπ. Το τεστ-Παπ μπορεί, όμως, να ανιχνεύσει και λοιμώξεις του κατώτερου γεννητικού συστήματος (κολπίτιδα – τραχηλίτιδα). Όλες οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας με ενεργό σεξουαλική ζωή πρέπει να παρακολουθούνται με τεστ-Παπ. Το πρώτο τεστ-Παπ πρέπει να γίνεται 2-3 χρόνια μετά την έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Ακολούθως, η συχνότητα επανάληψής του καθορίζεται από τα αποτελέσματά του. Εάν είναι φυσιολογικά τότε μπορεί να επαναλαμβάνεται κάθε 1-2 χρόνια. Εάν, όμως, είναι παθολογικά μπορεί να χρειαστεί τακτικότερη παρακολούθηση (ανά 6 μήνες), ή ταυτοποίηση του HPV ιού, ή πραγματοποίηση κολποσκόπησης.