Ο γυναικολόγος λαμβάνει αρχικά ένα λεπτομερές ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην περιγραφή του προβλήματος από την ασθενή. Στη συνέχεια η ασθενής ξαπλώνει στο ειδικό γυναικολογικό εξεταστικό κρεβάτι, το οποίο μπορεί να είναι μηχανικό ή ηλεκτρικό (το ηλεκτροκίνητο κρεβάτι πλεονεκτεί γιατί η ασθενής τοποθετείται ευκολότερα σε μία άνετη για αυτήν θέση).

Ο ιατρός ελέγχει καταρχήν τα έξω γεννητικά όργανα της ασθενούς για την ύπαρξη τυχόν μαζών, ελκών, ανατομικών ανωμαλιών. Στη συνέχεια εισάγει στον κόλπο κολποδιαστολέα κατάλληλου μεγέθους, ώστε να απομακρυνθούν μεταξύ τους τα τοιχώματα του κόλπου και να ελέγξει απευθείας τον κόλπο και τον τράχηλο. Αναζητά τυχόν μάζες, ενδείξεις φλεγμονής (ερυθρότητα, αυξημένες κολπικές εκκρίσεις, ιδιαίτερη υφή και οσμή αυτών κτλ), ύπαρξη αίματος ή ξένων σωμάτων.

Το επόμενο βήμα στη γυναικολογική εξέταση είναι η αμφίχειρη εξέταση, κατά την οποία φηλαφώνται η μήτρα με τα εξαρτήματα. Με την αμφίχειρη εξέταση μπορεί να ελεγχθεί η ύπαρξη συμφύσεων που κρατά καθηλωμένη τη μήτρα, ορισμένων τύπων ινομυωμάτων, κυστικών μορφωμάτων των εξαρτημάτων, ενώ σημαντικές πληροφορίες προκύπτουν από την εμφάνιση πόνου κατά την εξέταση (θέση εμφάνισής του, τρόπος που εκλύεται κτλ).